/ Classic rock là gì?
Trước tiên cần xác định rằng classic rock không phải là một thể loại
như death,black hay thrash mà là một trào lưu âm nhạc bao gồm nhiều thể
loại tập trung trong hai dòng chính là hard rock và soft rock.Đối với
những nhà phê bình thì classic rock là thời kì phát triển đỉnh cao nhất
của rock với những tên tuổi đã đi vào huyền thoại.Những ban nhạc của
thời kì classic rock luôn là cảm hứng cho những ban nhạc sau này vì
những gì họ để lại đều là chuẩn mực của nhạc rock.Chữ "classic" không
đơn thuần dùng để chỉ về thời gian mà bao hàm ý nghĩa "kinh điển" và
"chuẩn mực".
II/Nguồn gốc của trào lưu classic rock
a/ Classic rock bắt đầu từ khi nào và kết thúc ở đâu?
Tuỳ theo cách hiểu của mỗi người mà trào lưu classic rock được phân
chia khác nhau về mốc thời gian,có người cho rằng classic rock bắt đầu
khi Elvis Presley nổi danh cho đến cuối những năm của thập niên 80 ,có
nghĩa là gần 40 năm với đỉnh cao là những năm 60-70.Nhưng theo tớ,
classic rock đuợc bắt đầu khi "The Beatles chinh phục nước Mỹ năm 1964"
và kết thúc khi "John Lennon bị ám sát tại New York năm 1980".Có nghĩa
là thời kì classic rock chỉ kéo dài trong khoảng 15-16 năm thay vì gần
40 năm như một số người khẳng định.
b/Vậy thời khi trước classic rock gọi là gì?Đó là thời khi phôi thai
của nhạc rock mà các nhà phê bình âm nhạc của Billboard và tạp chí
chuyên về âm nhạc Rolling Stone gọi là thời kì "Tiền nhạc rock"
(Pre-rock)Đó là những năm cuối của thập niên 50 và đầu thập niên 60 khi
nhạc country and western của người da trắng "kết hôn" với nhạc blues
của người da đen để sinh ra rock and roll.Đứa con lai của hai dòng nhạc
trắng và đen này mang cả đặc tính của cả cha lẫn mẹ.Nhạc rock and roll
thừa hưởng kết cấu 12 bar và tiếng guitar da diết của blues nhưng lại
loại bỏ đi âm giai 7(seventh scales) mà sử dụng âm giai trưởng (major
scales) của nhạc country-folk.Để bạn dễ hình dung,đây là một ví dụ về
sự giống và khác nhau giữa blues và rock and roll trong khuông khổ 12
khuông nhạc trên âm giai Do
Blues: C7/C7/C7/C7/F7/F7/C7/C7/G7/F7/C7/C7 (sử dụng hợp âm i 7 của âm giai Do)
Rock and Roll: C/C/C/C/F/F/C/C//G/F/C/C.( sử dụng hợp âm trưởng của âm giai Do)
Đứa con lai này nhanh chóng được quần chúng chấp nhận mặc dù vẫn còn
non yếu.Năm 1955,tỉ lệ đĩa nhạc rock and roll bán được chỉ chiếm 7,5%
trên tổng số đĩa bán ra,một con số vô cùng khiêm tốn so với những gì mà
nhạc rock làm được trong một thập niên sau đó. Từ khi Chuck Berry,anh
thợ cắt tóc da đen với tiếng đàn guitar man dại và điệu nhảy con vịt
nổi tiếng cách mạng hoá nhạc rock,rock and roll mới bắt đầu được các
đài phát thanh dòm ngó đến.Điều lạ lùng là bản chất của nhạc rock lại
là nhạc nhảy (dancing music) với điệu twist lôi cuốn.Sau Chuck Berry là
hàng loạt thanh niên da đen như Fat Dominos,John Lee Hooker..muốn đổi
đời với cái nghề dễ kiếm tiền hơn là lái xe tải hoặc công nhân bốc vác
và an toàn hơn là cướp giật hoặc ma cô này.Người ta cứ tưởng rằng nhạc
rock sẽ thuộc về người da đen như nhạc blues và cả hai loại nhạc này
trong mắt các gia đình trung lưu da trắng đều là thư nhạc hư hỏng và
thô tục.Đến khi anh chàng tài xế xe tải da trắng có giọng ca của người
da đen tên Elvis Presley được hãng Sun Records kí hợp đồng thì nhạc
rock không còn là độc quyền của người da đen nữa.Thành công của Elvis
trong lĩnh vực nhac rock hơn nữa thế kỉ trước cũng giống như hiện tượng
Eminem trong làng nhạc rap bây giờ.Các nghệ sĩ rock and roll da trắng
tỏ ra năng động và tài năng không kém những đồng nghiệp da đen.Thiên hạ
bắt đầu biết đến những Jerry Lee Lewis, Carl Perkin,Bill Haley and the
Comets... như những rocker da trắng tiên phong.Và nhờ thế mà nhạc rock
mới có thị phần trên thị trường băng đĩa của Mỹ.
Đó là chuyện ở Mỹ.Còn ở Anh,cái nôi thứ hai của nhạc rock thì sao?Sau
thế chiến thứ hai ,nuớc Anh bị tàn phá nặng nề và đang tái thiết.Tuy
nhiên sự thiếu thốn về phương tiện truyền thông không làm cho giới trẻ
Anh bớt phần say mê loaị nhạc mới mà các thuỷ thủ và các chú lính Mỹ du
nhập vào.Không có nhạc cụ ,nguời Anh chế ra nhạc cụ riêng cho họ bằng
những gì họ có được.Cán chổi được căng dây theo chiều dọc được dùng
thay thế contra bass gọi là double bass.Tấm thiếc dùng để đập quần áo
khi giặt gọi là washboard đuợc sử dụng để giữ nhịp thay trống.Anh nào
có được cây guitar thùng hay dàn trống jazz trong thời điểm đó là oai
lắm rồi.Cùng với những nhạc cụ truyền thống như
mandolin,banjo,accordion..dân Anh đã chơi nhạc rock theo phong cách của
họ ở các quán rượu.Đặc điểm của nhạc rock Anh là sự kết hợp giữa rock
and roll với nhạc folk truyền thống và nhạc cổ điển để làm bớt đi "chất
Mỹ" và phù hợp với quần chúng Anh hơn.Loại nhạc mới này được đặt cho
cái tên Anh là skiffle đặc biệt phát triển ở các thành phố dọc con sông
Mersey.Tuy được dân Anh chấp nhận và say mê không kém gì rock and roll
của Mỹ,nhạc skiffle chỉ mang tính cây nhà lá vườn vì ở Anh lúc đó chưa
có khái niệm về một ngành công nghệ nhạc rock thật sự.Băng đĩa và các
ca khúc rock phát trên đài đều là của Mỹ.Ngược lại dân Mỹ thì chẳng có
khái niệm gì về nhạc rock của Anh như thế nào cả.Nguời đầu tiên đưa
nhạc Anh thoát khỏi tình trạng "hát cho nhau nghe" để hoà nhập vào thị
trường thế giới là ca sĩ Cliff Richard,người đuợc mệnh danh là Elvis
của nước Anh, và ban nhạc đệm cho anh lúc này là nhóm the Shadows.Tuy
nhiên cũng như Elvis,Cliff dần dần bị dòng nhạc thì trường làm lu mờ và
trở thành một ca sĩ phòng trà với những ca khúc nhạt nhẽo.Còn the
Shadows thì thành danh với tư cách là một ban nhạc chơi nhạc không lời.
Nhìn chung thời kì Pre-rock là thời kì nhạc rock còn non yếu và đang
dần hình thành hình hài của mình giống như một cậu bé lên mười bắt đầu
tìm hiểu thế giới chung quanh mình.Các bản nhạc của thời kì này phối âm
còn đơn giản và rập khuông nhạc blues nhưng ca từ rất ngô nghê và nhạt
nhẽo.Nhạc rock của thời kì này không có gì gọi là sáng tạo vì tất cả
đều được dập trong một cái khuông chung với công thức :12 bars blues
+ một chút gào thét nổi loạn + ca từ dễ nghe là có một bản nhạc
rock.Đỉnh cao của thời kì này là Elvis Presley nhưng nghệ sĩ thật sự
sáng tạo và đóng góp nhiều cho nhạc rock lại là Chuck Berry.Tuy nhiên
thời kì Pre-rock vẫn là một cột mốc không thể thiếu trong lịch sử nhạc
rock vì thiếu nó ,chúng ta sẽ không có những Bealtes hay Led Zeppelin
sau này.Các ca khúc của thời kì này như Jailhouse Rock,Heartbreak
Hotel,Hound dog(Elvis Presley),Great balls of Fire(Jerry Lee
Lewis),Rock and Roll,Sweet Little Sixteen(Chuck Berry),Blue Suede Shoes
(Carl Pekins)... được phóng tác lại rất nhiều bởi các ban nhạc rock của
thập niên 60 và là thước đo trình độ của những tay guitar trong những
buổi hợp tấu ngẫu hứng của các ban nhạc(jams).Thậm chí đến cuối thập
niên 80,các buổi jams bằng những ca khúc này vẫn còn phổ biến,tiêu biểu
là khi nhóm heavy metal Đức Scorpions đến Nga lưu diễn,nhóm đã cùng với
ban nhạc rock Nga lúc bấy giờ là Gorky Park chơi ngẫu hứng Blue Suede
Shoes,Long Tally Sally và Hound Dog để giao lưu với nhau.Điều đó chứng
tỏ âm nhạc của thời kì Pre-rock có ảnh hưởng khá mạnh đến các dòng nhạc
rock sau này
Những guơng mặt tiêu biểu của cuộc xâm lăng đầu tiên của dân Anh
1/The Animals
Ban nhạc R&B xuất thân từ Newcastlé với phong cách dữ dội ,trước cả
Rolling Stones.Tay bass Chas Chandler sau này trở thành ông bầu của
Jimi Hendrix.Các ca khúc đáng nghe của nhóm bao gồm:House of the Rising
Sun(Có ai không biết bài này không nhỉ?),Don't Let Me Be
Misunderstood,San Francisco Night
2/Beatles
Chúng ta chắc không cần nói thêm về band nhạc này, xuất phát từ
thành phố Liverpool của nước anh, họ quá vĩ đại, band mở đầu cho cuộc
xâm lăng của người anh,
3/Dave Clark Five
Được gọi là "Âm thanh Tottenham",Dave Clark Five đã tạo được âm
sắc riêng với tiếng kèn của Dennis Payton trên nền trống đặc trưng như
trống trận của tay trống kiêm ca sĩ chính Dave Clark.Tuy nhiên nhóm
không thọ.Các ca khúc đáng nhớ :Glad All Over,Do You Love Me?Try Too
Hard,I Like It Like That.
4/Gerry and the Pacemakers
Nhóm GP với thủ lĩnh Gerry Marsden(ngồi)
Đây là nhóm xuất thân tại Liverpool và nhận Brian Epstein làm ông bầu
như Beatles.Đạt được thành công vào đầu những năm 60 với những bài
hit:You'll Never Walk Alone,Don't Let the Sun Catch You Crying và Ferry
Across the Mersey.
5/Herman's Hermits
Ban nhạc "con nhà lành" với ca sĩ chính Peter Noon trông giống một cậu
học sinh trung học làm cho các bậc phụ huynh yên tâm hơn là Rolling
Stones.Được người nghe nhạc VN trước đây biết nhiều qua những ca khúc
dễ thuộc như :No Milk Today,There's a Kind of Hush,I'm Into Somethíng
Good và Mrs Brown You've Got a Lovely Daughter.Tuy nhiên nhóm không có
bản sắc riêng.
6/Kinks
Nhóm nhạc R&B rất hay của anh em nhà Davies(Ray và David)Với tài
năng của mình,anh em nhà Davies đã duy trì được nhóm cho đến đầu thập
niên 90 với một lượng fan đông đảo.Kinks là một tượng đài khá vững chắc
của classic rock với những ca khúc kinh điển như You Really Got Me
Going, Waterloo Sunset và bài hát gây shock năm 70 Lola (đề cập về vấn
đề đồng tính luyến ái nam).
7/Manfred Mann
Đây cũng là ban nhạc thật sự có tài của Anh dưới sự dẫn dắt của trưởng
nhóm Manfred Mann và tay bass Tommy McGuinness.Đây là nhóm đặt nền tảng
cho thể loại Progressive sau này.
8/Peter and Gordon
Đôi song ca /guitar thùng dựa hơi nhóm Beatles vì Peter Asher là anh
trai của Jane Asher,người yêu của Paul McCartney.Nhóm đạt được thành
công ngắn ngủi với các ca khúc của cặp sáng tác Lennon-McCartney như
Nobody Knows và World Without Love.Sau này Peter làm ông bầu cho James
Taylor.
9/Rolling Stones
Những "bad boys" của nhạc rock ngày nào ,nay đã trở thành những con
khủng long của rock.Cái chết của thủ lĩnh kiêm tay guitar xuất sắc
Brian Jones năm 67 không làm cho Rollìng Stones lùi buớc.Dưới sự dẫn
dắt của Mick Jagger (vừa được nữ hoàn Anh phong hiệp sĩ) và Keith
Richard,RS luôn đứng đầu thế giới nhạc rock về danh tiếng lẫn tai
tiếng.
10/The Troggs
Bộ tứ rất kích động với ca khúc kinh điển của nhạc Rock "Wild
Thing"(được Jimi Hendrix chơi lại tại liên hoan Monterey).Nhóm khá nổi
ở thập niên 60 với những bài hit như Love is All Around,I Can't Control
Myself và With a Girl Like You.
11/The Yardbirds
Nhóm Yardbirds năm 63 với Eric Clapton ngồi ở bìa phải. [/color]
Đây là nhóm R&B cuồng nhiệt của Anh rập khuông Rolling Stones.Mặc
dù không thành công lắm vì lối chơi nhạc Blues khuông sáo,nhóm là bệ
phóng của ba tay guitar "thần sầu" của nhạc rock là Eric Clapton,Jeff
Beck và Jimmy Page.Nhóm cũng là tiền thân của huyền thoại rock Led
Zeppelin.
12/Zombies
Nhóm được đánh giá rất cao vì sự sáng tạo táo bạo trong giai điệu và sự
kết hợp nhuần nhuyễn giữa jazz và pop.Ca khúc nổi tiếng nhất của nhóm
là "She's not There" được Satana cover lại năm 69.
___________________________________