Năm 1967 chỉ có thế thôi sao? Nếu
chỉ có thế thì năm 1967 chưa hẳn là năm quan trọng nhất của rock. Năm
1967 còn bao gồm một loạt các sự kiên cột mốc khác đánh dấu sự trưởng
thành của rock. Đứa bé lên mười ngày nào bây giờ đã trở thành một chàng
thanh niên tuổi đôi mươi khoẻ mạnh và đầy tài năng.
Năm 1967 đánh dấu sự trở lại xâm lược lần thứ hai của người Anh với lưc
lượng hùng hậu và chuẩn bị kĩ lưỡng hơn so với những ban nhạc đã được
công nhận ở quê nhà. Hầu hết các ban nhạc trong đợt tấn công này đều là
những tay cứng cựa và hầu như đều phát triển rực rỡ ở thập niên 70, 80
thậm chí trụ vững đến ngày nay chứ không chết yểu như những ban nhạc ở
lần trước. Phong cách của họ cũng đa dạng hơn với The Cream, The Who,
Ten Years After, Free... của thể loại hard rock; Moody Blues, Traffic,
Yes, Pink Floyd của thể loại progressive rock; Procol Harum, Bee Gees
với orchestral pop, folk rock...
Đối với dân Mỹ, họ cũng đã có
thời gian chuẩn bị để chống lại "thực dân Anh" bằng những ban nhạc của
mình như The Doors, Janis Joplin, Jefferson Airplane, Creedence
Clearwater Revival, Grateful Dead, Canned Heat, Graham, Stills and
Nash....Với đội ngũ các ban nhạc hùng hậu như thế, dân Mỹ không còn sợ
lép vế trước người Anh nữa.
Ở cả hai bờ Đại Tây dương, các trung tâm của nhạc rock đuợc hình thành.
Thủ đô London già nua của nước Anh đuợc lột xác thành "The Swinging
London", nơi tập trung của giới văn nghệ sĩ. Còn ở Mỹ thì San Francisco
là thánh địa của dân hippie, văn nghệ sĩ và phong trào phản chiến.
Thành phố nổi tiếng này được bất hủ hoá qua bài thánh ca hippie "San
Francisco" của Scott McKenzie. Để giới thiệu tài năng của những ban
nhạc mới ư, đã có chương trình “Ready!Steady!Go!” của người Anh cạnh
tranh với “Ed Sullivan Show” của dân Mỹ rồi.
Ngày 16-18/6/1967, liên hoan nhạc rock đầu tiên tại Monterey - Anh Quốc
do Lou Andler và John Phillips (thành viên của nhóm Papas & Mamas)
tổ chức vì mục đích từ thiện. Liên hoan thu hút hơn 200.000 fan hâm mộ
đến xem 32 ban nhạc lừng danh lúc bây giờ biểu diễn bao gồm The Who,
The Animals, Grateful Dead, Simon and Garfunkel, Janis Joplin.... Điểm
nóng của chương trình là phần trình diễn của tay guitar thiên tài Jimi
Hendrix với màn đốt đàn đầy gợi cảm. Trước liên hoan Monterey, Jimi
Hendrix vẫn là một con số không to tướng: không tiền, không sự nghiệp,
không danh tiếng. Liên hoan Monterey còn là buớc mở đầu cho những liên
hoan nhạc rock sau này, trong đó có liên hoan Woodstock lịch sử năm
1969.
Ngày
18/10/1967, tờ báo chuyên nghiệp về nhạc rock Rolling Stone ra số đầu
tiên ở San Francisco, đánh dấu sự xã hội hoá sâu rộng của nhạc rock
trong mọi lĩnh vực. Thực tế trước Rolling Stone thì ở Anh đã có tờ
Mersey Beat viết về rock nhưng tờ báo này chỉ mang tính nội bộ nên
không đáp ứng được nhu cấu của phát triển của rock và phải đóng cửa năm
1965. Rolling Stone đến bây giờ vẫn là tờ báo uy tính nhất về nhạc
rock.
Cũng từ năm
1967, công thức "ba guitar + 1 trống" của The Beatles không còn tồn
tại. Thay vào đó là "bộ ba quyền lực": guitar lead + bass + trống với
sự biến mất của cây guitar rhythm. Cây guitar lead chiếm vị trí độc tôn
trong ban nhạc và kể từ đó, nhạc rock cũng đồng nghĩa với cây guitar
lead. Điều này cũng đòi hỏi tài năng của tay guitar lead phải thật giỏi
để đủ khả năng bao sân cả ban nhạc.
Hệ quả và hậu quả tất yếu của năm 1967
a/ Quyền lực hoa, quyền lực phụ nữ và quyền lực đen
Mùa hè năm 67 được gọi là "Mùa hè của tình yêu", là đỉnh cao của phong
trào hippie và phản chiến ở Mỹ. Thanh niên Mỹ bắt đầu nhận thức được sự
phi nghĩa mà chính phủ Mỹ đang đổ sức vào ở Việt Nam. Họ cũng nhận thấy
được sau bộ mặt đạo mạo của những vị tai to mặt lớn là sự băng hoại của
xã hội, những scandal tình dục của những chính khách, vụ buôn bán ma
tuý của FBI... nên họ đã phản kháng bằng cách chống lại những lề thói
khuôn phép đạo đức giả đó với mong muốn thiết lập một đất nước vô chính
phủ, không chiến tranh, thù hằn, mọi người sống bằng tình yêu và gần
gũi với thiên nhiên. Thanh niên bắt đầu để tóc dài, râu rậm giống với
hình tượng Chúa Jesus và ăn mặc giống người da đỏ vì họ tin rằng điều
đó đưa họ gần với thiên nhiên hơn. Khẩu hiệu của dân hippie là "Make
Love, Not War", "Flower Power". Ca khúc "San Francisco" phản ảnh rất
đúng đắn điều này: “Nếu bạn đến San Francisco, đừng quên cài hoa lên
mái tóc. Nếu bạn đến San Francisco, bạn sẽ gặp những người lịch thiệp
với hoa trên mái tóc."
Trong khi mái tóc của nam ngày càng dài ra thì chiếc váy của nữ ngày
càng ngắn đi khi người mẫu Twiggy giới thiệu chiếc mini jupe lần đầu
tiên. Phái nữ cũng đấu tranh đòi hỏi quyền lợi của mình. Không còn
chuyện các bà vợ ở nhà làm nội trợ và nuôi con để cho các ông chồng ở
ngoài tha hồ hú hí với bồ nhí. Phái nữ đòi tự do trong vai trò chủ gia
đình, tự do tình dục và tự do ngôn luận.
Cùng với phong trào hippie, phản chiến và phong trào nữ quyền, phong
trào đấu tranh chống phân biệt chủng tộc của người da đỏ và người da
đen cũng không ngừng phát triển. Dưới sự lãnh dạo tinh thần của những
lãnh tụ tinh thần như Malcom X và mục sư Martin Luther King, người da
đen biết đoàn kết và đấu tranh có tổ chức hơn. Bên cạnh đó cũng tồn tại
những nhóm vũ trang quá khích như Black Panther...
Với một xã hội sôi sùng sục như thế thì sự phát triển của nhạc rock là
tất yếu và cần thiết. Nhạc rock thúc đẩy đấu tranh và nguợc lại phong
trào đấu tranh đã giúp nhạc rock có ý nghĩa.
b/ Hậu quả
Hậu quả đầu tiên mà nhạc rock để lại là sự lạm dụng ma tuý do ảnh hưởng
của thể loại psychedelic rock. Đây là tiếng xấu để đời của nhạc rock,
khiến cho nhiều người khi nghĩ đến rock là nghĩ đến ma tuý, nổi
loạn...Cũng vì ma tuý mà nhạc rock mất đi nhiều tài năng như Janis
Joplin, Jimi Hendrix, Jim Morrison... Hậu quả thứ hai chính là sự bùng
nổ dân số ở những năm đàu thập niên 70 do tự do tình dục.
Hai điều này góp phần gây nên cuộc khủng hoảng kinh tế Mỹ năm 1973. Tuy
nhiên, nó cũng làm cho nhiều người có ác cảm với nhạc rock mà không
đánh giá đúng đắn về rock.
Những gương mặt nổi bật của năm 1967
a/ Những tên xâm luợc người Anh lần thứ hai
1/The Beatles
Dĩ nhiên The Beatles vẫn là số một. Trút bỏ bộ com lê và cái đầu nấm,
bốn cháng trung sĩ Pepper đã chứng tỏ sức bật và tài năng của mình:
luôn xứng đáng làm chủ soái của hai cuộc tấn công của dân Anh lên đất
Mỹ.
2/Bee Gees
Thành công với việc kết hợp giữa nhạc psychedelic và dàn nhạc dây để
tạo ra orchestral pop. Tuy nhiên, thành công thật sự đến với anh em nhà
Gibb với trào lưu disco của những năm cuối thập niên 70.
3/ Cream
Nguyên mẫu của "bộ ba quyền lực" hard rock. Mặc dù tồn tại chỉ có ba
năm ngắn ngủi nhưng những gì mà The Cream để lại là bất tử. Nhóm cũng
là một siêu nhóm đạt được thành công thật sự về cả thương mại lẫn nghệ
thuật.
4/Fleetwood Mac
Khởi đầu với phong cách blues thuần tuý và thành phần toàn nam,
Fleetwood Mac đã trải qua nhiều sự thay đổi phong cách và thành viên
khác nhau để trụ vững đến ngày nay. Mặc cho vật đổi sao dời, hai thành
viên trụ cột là John McVie (bass) và Mick Fleetwood (trống) vẫn luôn
vững như bàn thạch để dẫn dắt nhóm.
5/Free
Đây là nhóm nhạc tiền thân của nhóm heavy metal Bad Company và là hình
mẫu để Deep Purple noi theo. Giọng ca chính Paul Rodgers là một trong
những ca sĩ được săn đón nhiều nhất trong làng nhạc rock. Đây cũng là
nhóm đầu tiên có tay bass Testu Yamaguchi là người gốc Nhật.
6/Jethro Tull
Nhóm folk rock với ca sĩ kiêm tay sáo lập dị Ian Anderson đã chơi lấn
sân cả thể loại opera rock và progressive rock nhưng lại được trao giải
Grammy về mục “Ban nhạc heavy metal xuất sắc nhất”. Đạt thành công với
album opera rock “Aqualung” và “Thick as a Brick”. Mặc dù phong cách
hơi khó nghe nhưng nhóm vẫn tồn tại đến ngày nay.
7/Moody Blues
Nhóm progressive tiên phong của Anh với ca khúc Nights in White Satin
bất hủ. Mặc dù là một nhóm hay nhưng Moody Blues hoạt động rất thất
thường. Tay guitar Denny Laine của nhóm sau này về đầu quân cho nhóm
Wings của Paul McCartney.
8/Pink Floyd
Nhóm nhạc tiên phong ở thể loại psychedelic rock và là một trong trong
những tượng đài bất hủ của nhạc rock. Nhóm còn giữ kỉ lục với album hai
lần đoạt giải bạch kim: Dark Side Of The Moon.
9/Procol Harum
Nổi lên trong năm 1967 với A Whiter Shade of Pale, một ca khúc đầy chất liêu trai kiểu Hotel California sau này. Nhóm còn kéo dài hoạt động đến những thập niên sau mặc dù không có bước đột phá nào.
10/Ten Years After
Nhóm nhạc R&B của Anh thế hệ thứ hai với phong cách kiểu Rolling
Stones được dẫn dắt bởi ca sĩ kiêm guitar Alvin Lee. Nhóm thực sự chứng
minh được tài năng của mình tại liên hoan Woodstock năm 1969.
11/Traffic
Nhóm pha trộn nhiều phong cách kiểu Jethro Tull nhưng phong cách chính
của Traffic vẫn là progressive rock. Nhóm là bệ phóng cho tài năng
Steve Winwood.
12/The Who
Cựu chiến binh của nhạc rock. Nổi lên từ năm 1965 như một nhóm R&B
kích động với màn đập đàn sau mỗi buổi diễn, The Who đã trải qua rất
nhiều thăng trầm để tồn tại đến ngày nay. Mặc dù mất đi tay trống Keith
Moon và tay bass John Enwistle, riêng anh hùng guitar Pete Towshend đã
gần như bị điếc nhưng nhóm vẫn chưa có dấu hiệu về hưu.